Sigortalı çalışmanın hem çalışan hem de işveren açısından yasal zorunluluk olduğunu hatırlatan İzmir Sosyal Güvenlik İl Müdürlüğü Konak Sosyal Güvenlik Merkezi Müdürü Meral Dokumacı, kurum olarak kayıt dışı istihdama karşı rehberlik anlayışını esas alan bir yöntemle, işverenlere ve çalışanlara sosyal güvenliğin önemini anlatarak kayıtlı istihdamı teşvik etmeye çalıştıklarını vurguladı. Dokumacı, bu yöntemle çalışanların ve işverenlerin sosyal güvenlik mevzuatından kaynaklanan hak ve yükümlülüklerini yeterince bilmelerini sağlayarak ve sosyal güvenliğin önemi konusunda yeterli bilinç seviyesine ulaştırarak kayıt dışı istihdamı önlemeyi amaçladıklarına dikkat çekti.
 
Konak SGM Merkez Müdürü Dokumacı, sigortalı işçi çalıştıran, primlerini düzenli ödeyen ve gerekli belgeleri yasal süresi içinde SGK’ya ileten işverenlerin sigorta prim teşviklerinden yararlanarak çok büyük maliyet avantajı sağlayabileceklerinin de altını çizdi.
 
Sigortalılığın hem çalışanlar hem de işverenler açısından yasal bir zorunluluk olduğunu da hatırlatan Dokumacı, işverenlerin gerek kendisini gerekse yanında çalıştırdığı kişileri Sosyal Güvenlik Kurumu’na bildirmek zorunda olduklarını dile getirdi.
 
İşverenlerin kendilerince kötü niyetli olmamalarına rağmen işyerlerinde sigortasız işçi çalıştırıldığının tespiti halinde uygulan yaptırmalar sonucu mağdur olabildiklerini de kaydeden Konak SGM Merkez Müdürü Meral Dokumacı, “Çalışanların sigortalı olarak çalıştırılmaları anayasal bir hak olmakla birlikte aynı zamanda hem çalışanlar hem de işverenler açısından bir zorunluluktur. Yani işverenlerin çalışanlarını sigortasız olarak çalıştırma hakları olmadığı gibi çalışan kişilerin de sigortasız çalışmak veya sigortasız çalışmayı istemek gibi bir hakları söz konusu değildir. Çalışanların sosyal güvenlik sistemine dahil olmaları hak ve aynı zamanda bir yükümlülüktür. Çalışmaya başlayan herkes kanunen mutlaka sosyal güvenlik sistemine dâhil olmak zorundadır. Çalışanlar kanunen bu hakkın yerine getirilip getirilmediğini işverenden isteme ve yerine getirilmediği takdirde yasal yollara başvurma haklarına sahiptir” ifadelerini kullandı.
 
Konak SGM Merkez Müdürü Meral Dokumacı, sigortasız işçi çalıştırmanın ağır maliyetleri konusunda işverenlere şu önemli uyarılarda bulundu: “Bir işçiyi 6 ay boyunca sigortasız çalıştırmanın maliyeti, ödeyeceğiniz primin 5 katıdır. Ayrıca sigortasız işçinin kaza geçirip çalışamaz duruma gelmesi ya da ölmesi halinde sigortalıya ve yakınlarına yapılacak tüm giderler sizden talep edilebilir. Yapılan tespitlerde; bir işçinin 1 gün dahi sigortasız çalıştırılması durumunda aylık en az 26.829 TL (2023 yılı için) idari para cezası uygulanabilmektedir. Ayrıca bildirilmeyen bu çalışmalara ait primler gecikme cezası ve gecikme zammı ile birlikte tahsil edilmektedir.”
 
Dokumacı, SGK’nın en önemli gündemi olan kayıt dışı istihdam konusunda işveren ve çalışanlara uyarı amaçlı şu bilgileri paylaştı; “Kayıt dışı istihdama yol açan etkenlerden biri de çalışan ve işverenlerin sosyal güvenlik mevzuatı kaynaklı hak ve yükümlülüklerini yeterince bilmemeleri. Sosyal güvenliğin önemi konusunda yeterli bilince sahip değiller. Sosyal Güvenlik Kurumu olarak, bunun önemini anlatarak, rehberlik anlayışını esas alan yöntem ile kayıtlı istihdamı teşvik etmeye çalışıyoruz. Sosyal güvenlik, toplumun zor durumdaki bireylerine yardım edilmesini daha iyi durumdaki kişilerin vicdanı veya yardımına bırakmayarak, toplumsal dayanışmayı kurumsal ve düzenli işler hale getiriyor ve tüm vatandaşlarına hak olarak sunuyor. Sosyal güvenlik sistemi vatandaşlara hayatları boyunca sağlık hizmeti vermeyi, asgari gelir düzeyi sağlamayı, kişileri mesleki, fizyolojik ve sosyo-ekonomik nitelikteki risklere karşı korumayı, bu risklerden doğan zararları gidermeyi amaçlıyor. Sosyal güvenlik, anayasal hak olarak Anayasa’nın 60. maddesinde yer alan “Herkes, sosyal güvenlik hakkına sahip. Devlet, bu güvenliği sağlayacak gerekli tedbirleri alır ve teşkilatı kurar” hükmü ile güvence altına alınmış. Çalışanların sisteme dahil olmaları hak ve aynı zamanda yükümlülük. Çalışmaya başlayan herkes sosyal güvenlik sistemine dâhil olmak zorunda. Çalışanlar bu hakkın yerine getirildiğini işverenden isteme, yerine getirilmediği takdirde yasal yollara başvurma haklarına sahip. İşverenler açısından da gerek kendisini gerekse yanında çalıştırdığı kişileri Sosyal Güvenlik Kurumuna bildirmek zorunda.”