ÇEVREMİZE VE GELECEĞİMİZE SAHİP ÇIKALIM

Yakın geçmişte basında yer alan bazı haberler ve bölgeden edinilen bilgilere göre, Çandarlı Körfezinin kuzeydoğusunda yer alan bir bölgede ithal kömüre dayalı bir çevrim santralinin kurulması yönünde girişimler olduğu anlaşılmaktadır
230 bin metrekare genişliğindeki bir alanda kurulması öngörülen termik santralda, Aliağa Limanına getirilecek olan, yılda 1,5 milyon ton ithal kömür, yakıt olarak kullanılacaktır. Tesiste açığa çıkacak büyük miktardaki külün önemli bir bölümünün ise Bergama yakınlarındaki Kestelli Barajına yakın bir alanda depolanacağı, edinilen diğer bilgiler arasındadır.
Enerji sektöründe yapılacak yatırımların, ülkemizin geleceği bakımından yaşamsal öneme sahip olduğu iyi bilinen bir gerçek olmakla birlikte, bu alanda yapılacak her yatırımın inceden inceye ve büyük bir titizlikle ele alınması gerektiğinin altı çizilmelidir. Çoğu zaman, minareyi kılıfına uydurmak türünde hazırlanan Çevre Etki Değerlendirme Raporları ile yetinilmemelidir. Yatırımın; bölgede yaşayan insanlarımızın günlük yaşamı ve bir bütün olarak, bölgedeki yaşam tarzı, yakın çevredeki tarım alanları üzerindeki olası etkileri, mevcut ve gelecekte yapılması planlanan yatırımlar ile etkileşimi bakımından da, ayrıntılı bir incelemeye tabi tutulması gerekmektedir.
Konu Enerji Sektörüne geldiğinde anahtar sözcük “Planlamadır”. Ne yazık ki, bu alanda bir “Kara Düzenin” hüküm sürdüğü ülkemizde izlenen yaklaşım ve yapılacak yatırımlara ilişkin tercihlerde, yukarıda sıralanan konularda hemen hiçbir özen ve dikkatin gösterilmediğine şahit oluyoruz. Enerji alanında yapılacak yatırımlar, merkezi yönetimce dağıtılan “ulufeler” olarak görülmemelidir.
Başlangıçta Zeytindağ Belediyesince, söz konusu alan için yapılan imar planı değişikliği ile söz konusu yatırımın önünün açıldığı biliniyor. Daha sonra, yetkinin Bergama Belediyesine geçmesiyle birlikte, daha önce yapılan imar planı değişikliğinin iptal edilmiş olduğu da bilinmektedir. Ne var ki, yine bilindiği üzere, T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, yerel yönetimlerin aldığı bu tür kararları geçersiz kılacak şekilde, aksi yönde re’sen karar verme yetkisine sahiptir. Yaygın endişe, Bakanlığın bu yönde bir tasarrufu ile, toplam etkilerinin sonuçları bir kenara itilerek, söz konusu yatırımın bir oldubitti şeklinde önünün açılmış olabileceği şeklindedir.
Çevre ve insan yaşamı üzerindeki etkiler konusu bir yana, söz konusu tesis için öngörülen alan, müstakbel Kuzey Limanı (Çandarlı Limanı) için ayrılan geri hizmet sahasının içinde kalmaktadır. Ulaştırma Bakanlığının konu ile görüşü alındığında, verilecek yanıtın olumlu olması olasılığı makul ve mantıklı görünmüyor. Kısacası, çok olası olumsuz etkilerinin yanı sıra, öngörülen yatırım, bölgede yapılması planlanan Kuzey Limanı gibi büyük ölçekli ve çok önemli bir yatırım ile de uyumlu değildir.
Dahası, anılan yatırım, mutlaka önü alınması gereken enerjide dışa bağımlılığı arttırıcı niteliktedir. Ham madde bakımından %75 oranında dışa bağımlı olan ülkemizde, enerji alanında yapılacak yatırımlarda bu konunun ana ölçüt olarak ele alınması gereğine de işaret ediyoruz. Kömüre dayalı çevrim santrallerinde üretilen her kilovat-saat elektrik enerjisi için atmosfere 1,0 kg’ın üzerinde karbondioksit salınıyor. 12 Aralık 2015 tarihinde, Paris’te düzenlenmiş bulunan Uluslararası İklim Zirvesinin nihai belgesi olan Paris Anlaşması, aralarında Türkiye’nin de bulunduğu 195 ülke tarafından onaylanmış bulunuyor. Buna göre, atmosfere salınan karbondioksit ve diğer sera gazı salımı yapan ülkeler için bağlayıcı bir ödül-ceza sistemi çok yakında devreye girecektir. Paris Anlaşması ile önü açılan ödül-ceza sistemi çerçevesinde, kömür ve doğal gaz gibi geleneksel fosil yakıtlarına dayalı elektrik üretimi yapmakta ısrar edecek ülkeler çok ciddi yaptırım ve maliyet külfetleriyle yüz yüze geleceklerdir. Paris Anlaşması ile başlayan yeni dönemde, fosil yakıtlarına dayalı enerji üretimi tarihe mal olma aşamasına girmiş oluyor.
Bu yepyeni ortaya çıkmış bulunan durum dahi, Çandarlı Bölgesinde yapılacak yatırımın önünde, kendi başına bir engel olarak görünüyor.
Duruma ilişkin olarak, yukarıdaki özet değerlendirmeyi konunun ilgilileri ve bütün kamu yuna saygıyla duyuruyoruz.