Deniz taşımacılığı artırılmalı

İzmir Üniversitesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. M. Hakan Keskin, Türkiye’nin 2023 yılında 500 milyar

dolarlık ihracat hedefine ancak lojistik sektörünün desteği ile ulaşabileceğini ve İzmir’in de

Avrupa’nın lojistik merkezi olacak potansiyele sahip olduğunu söyledi.

İzmir Üniversitesi Dış Ticaret, Finans ve Lojistik Ana Bilim Dalı Başkanı Doç. Dr. M. Hakan Keskin,

Türkiye’nin en kapsamlı lojistik etkinliklerinden birisi olan XIII. Lojistik ve Tedarik Zinciri

Kongresine panelist olarak katıldı ve “İzmir, Türkiye’nin ve Avrupa’nın yeni lojistik merkezi olabilir

mi?” başlıklı bir bildiri sundu. Keskin, Türkiye’nin Dünya Bankası Lojistik Performans Endeksi

verilerine göre hala istenen seviyede olmadığını ancak lojistik anlamda gerekenlerin yapılması halinde

bölgedeki ülkelerin Türkiye’ye rakip olamayacağını vurguladı ve “İzmir, sadece Türkiye’nin değil,

Avrupa’nın lojistik merkezi olacak potansiyele sahip” dedi.

Türk lojistik sektörünün, sınırları oluşturan bölge ülkelerin kendi aralarındaki siyasi sorunlardan

olumsuz etkilendiğini ifade eden Keskin, deniz taşımacılığı oranının artırılması gerektiğinin altını

çizdi. Türkiye’nin bir deniz ülkesi olduğuna dikkat çeken Keskin, “Tüm dünyada yük taşımacılığında

deniz taşımacılığı diğer modlara göre çok üstünken Türkiye’de durum tam tersi. Günümüz

Türkiye’sinde yük taşımacılığının yüzde 90’ından fazlası karayolunda yapılıyor. Ulaştırma modları

arasında kayda değer bir dengesizlik var. Yollarda 800 binden fazla kamyon dolaşıyor. Bunların 100

bini sokak jargonu ile TIR, yani arkasında dorsesi olan çekiciler. Bu rakamın 10 Avrupa

ülkesindekinden daha fazla olduğunu söyleniyor. Resmi rakamlara göre 2001 yılında karayolunda

168,211 ton yük taşınırken 2014 yılında bu rakam 276,073 tona çıkmış. Neredeyse iki katına

yükselmiş yani düzelme değil kötüye gidiş var” değerlendirmesinde bulundu.

Lojistik koordinasyon hedefe götürür

2000’li yılların başında yerli ve yabancı firmalarla işbirliğine giden, yurtdışı bürolar açan,

hizmetlerinin kalitesini sürekli artıran, dinamik bir sektör haline gelen Türk lojistik sektörünün

ivmelenmesini sürdürmesinin Türkiye’nin 2023 yılında 500 milyar dolarlık ihracat hedefi için büyük

öneme sahip olduğunu ifade eden Doç. Dr. Keskin, “Türkiye olarak diyoruz ki yeni yatırımlar

yapacağız, yabancı sermayeyi çekeceğiz ve 500 milyar dolarlık ihracat hedefine ulaşacağız.

Yatırımların öngörülen faydaları getirmesi için lojistik yatırımlarla desteklenmesi gerekiyor. Bu

konuda daha çok koordinasyon içinde olmamız gerekiyor. Aksi takdirde öngörülen hedeflere

ulaşmamız imkânsız” dedi.

Coğrafi konumun avantajlarından yararlanılmalı

Coğrafi konum açısından Türkiye’nin bölgede rakibinin olmadığını ancak sektörel başarının

uluslararası işbirliklerini de gerektirdiğini hatırlatan Keskin, sözlerini şöyle sürdürdü:

“Küresel ticari trend, üretim merkezlerinin Asya ülkelerine kayması yönünde. Bundan dolayı,

Asya’daki üretimin Batı pazarlarına taşınması yeni lojistik fırsatlar yaratıyor. Tüm bunlara bağlı

olarak çok sayıda, çok uluslu, büyük ölçekli, uzun soluklu demiryolu hatları, uluslararası transit

karayolları, ham petrol veya doğal gaz boru hatları projeleri gibi lojistik projeler geliştirildiğini

biliyoruz. Bu gibi projelerin Türkiye’nin üzerinden veya çevresinden geçmesi ülkemize çok farklı

birçok avantaj yaratıyor. Küresel aktörler bunun farkında, biz de farkında olursak ve gerekeni yaparsak

zaten lojistik anlamda rakibimiz yok.”

“Lojistik merkez” tanımı İzmir’i anlatıyor

En genel anlamı ile katma değer yaratan büyük ölçekli tedarik zincir operasyonlarının icra edilebildiği,

bunun için hukuki düzenlemeleri yapılmış, idari sorunları çözülmüş altyapıya sahip yerler olması

beklenen lojistik merkezlerinin gerektirdiği tüm özelliklerin İzmir’de birleştiğini belirten Doç. Dr. M.

Hakan Keskin, sözlerini şunları ekledi:

“Binlerce yıldır liman kenti olarak lojistik operasyonlara ev sahipliği yapan İzmir, Kafkaslar üzerinden

Asya’yı Batıya bağlayan dev bütçeli projelerin denizden batıya açılan kapısı olarak coğrafi avantaja

sahip. İzmir İstanbul Karayolu projesi tamamlandığında önemli bir ulaşım sorunu da çözülmüş olacak.

3 milyon m2 14 bin konteyner depolama kapasitesi ile Kemalpaşa Lojistik Merkez Projesi

tamamlandığında İzmir lojistik açıdan kalkınacak. Ayrıca İzmir’de dört vakıf üniversitesi var.

Hepsinde de lojistik bölümü var. Bu da İzmir’in nitelikli lojistik işgücü potansiyeli sorunu

yaşamayacağını gösteriyor. Üstelik küçük ölçekli de olsa civarında hava limanları var. İzmir lojistik

merkez haline gelmeye başladıkça Denizli, Manisa, Aydın, Uşak, Ankara, Bursa gibi Anadolu’daki

üretim merkezleri de deniz yolu ile dışa daha kolay ve ucuz çıkabilecek. Ancak hem fiziki hem de

yasal altyapı noksanlıklarının bir an önce giderilmesi gerekiyor. Hem coğrafi olarak konumu hem de

liman yapısı itibariyle rakibimizin Pire olduğunu ve zaman kaybetmememiz gerektiğini vurgulamak

isterim.”

Stratejik sorunlar akademik destek ile aşılabilir

Çandarlı Limanı, Kemalpaşa Lojistik Merkezi, İzmir İstanbul karayolu, TCDD’nin lojistik köy

projeleri ya da Ankara’da özel sektör finansmanı ile kurulan ve işletilen ‘Ankara Lojistik Üssü’,

İstanbul’da özel sektörün yatırım yaptığı büyük ölçekli depolama tesisleri gibi birçok proje ve

girişimin devam ettiğini hatırlatan Keskin, yatırımların öngörülen getiriler sağlamasının ve

yatırımların lojistik açıdan koordinasyon sorunu yaşanmadan gerçekleştirilmesinin ön koşullarından

birisinin ülkemizdeki tüm sektörlerin lojistik ihtiyaçlarını kapsayan stratejik seviyede bir lojistik

planın hazırlanması olduğunu söyledi. Daha etkin olunması için bu projelerin lojistik boyutunda

akademik anlamda daha fazla destek alınmasına gerek olduğunu belirtti.