KELİMELER MEDENİYETİ (DÖRT)

Yazı dizisini  hemen, ardışık tamamlayamıyorum. Araya “yaşam” girmiyor; yaşam ara verdiğinde yazıyorum. Metnin tamamını BÜYÜK HARFLE yazmam ‘kör gözüne parmağım,’ diye değil; amaçlananın gerçekleşmesinde  BİÇİM,YÖNTEM öncülüğünün değerini göstermek amacıyladıdır.

Öncülük,  sürece bağlı olarak değişiklik gösterir. Sözün amacına ulaşıncaya kadar anlam, söz üçüncül, ikincil değerdedir.Söyleyiş biçimi ,yöntemi söz sürecinde öncüdür. Öncünün varlığını jüpiterin abartması gibi abartmam, yeteneği olan, sırasını gözettiğinde,”işini” samimiyetle takip ettiğinde fırsatı yakalayacak, öncü olacaktır anlamındadır. Ne tesadüf(!), son cümlede amaçladığım gibi anlam sözü de sona geldi.

Devam ediyoruz:

‘BİR SAYARSAK !? ‘

SAYMAK ÜÇTEN BAŞLAR. BİR, İKİ.. BUNLARI SAYMAYA GEREK YOKTUR;  GÖRÜLÜP,  SEÇİLİR.  İNSAN BİYOLOJİSİ, İKİLİ SİSTEMLE YARATILMIŞTIR.  ÜÇ VE ÜSTÜ ÇOKLUK,  İKİLİ SİSTEMDEN ÇIKMAK, SAYMAYA, NUMARALAMAYA  GİRMEK  DEMEKTİR. BU YÜZDEN ÇOK/CEM;  ÜÇ, ÜSTÜ OLARAK KABUL EDİLİYOR.

AYRICA  GÖRÜNÜR EVRENİN TEMELİ, İKİLİ SİSTEMDİR. ÜÇ OLDUĞUNDA, “UÇMAYA” DEVAMINDA BOYUT DEĞİŞTİRMEYLE KARŞILAŞILIR. İKİLİ SİTEM VARLIĞIN TEMELİDİR; İKİ, BİRSİZ  ‘’EDEMEZ”!. BİR, TEKİLLİĞİNİ BOZMA “AZMİNDEDİR”. BİR, SAYILMAYA, ÇOĞALMAYA BAŞLAMANIN “NİYETİDİR.”

BURADA ARAYA GİREYİM,  TEK’TEN SÖZ ETMİYORUM.  TEK, SAYILMACI DEĞİL; SAYICI, SAYMACI, SIFIRLAYCI; VAR EDİCİDİR. TEK ÇOĞALMAZ; SAYIMLANANLARA BOYUTLAR AÇARAK KATMANDIRIR, AÇILAN ALANLARDA   DEĞİŞİK BİÇİMLERLE GÖRÜLÜR. ARTMAZ, AZALMAZ; GELİŞİR, GÖRÜN(T/GÜ)SÜNDE, BİLİN(İ)ŞİNDE TANINIR;  “DOĞAR”, “GÖRÜLÜR”,”KAYBOLUR,”  BİLİNEN-BİÇİMİYLE ”SÖNÜMLER”; BUNLAR  GÖRECEDİR, ZAN/SANI DIR.

VARLIĞIN  ORTAYA ÇIKIŞI,  SAYILAR EVRENİYLE OLMALI. BİÇİM SAYISALDIR. BİÇİM, BAŞLANGIÇ, GELİŞME; BOYUTUNU BULAARAK ELERLEME, BAŞKALAŞMAK İÇİN SÖNÜMLEMEDİR.

-‘SÖZ’ÜN  ÖNCESİ ANLAM MIDIR, YOKSA BİÇİM Mİ?’ SORURSANIZ;

-‘BİÇİMSİZ ANLAM OLMAZ’, DERİM.

KOLLEKTİF EREK:  MEDENİYET

BUNA DEĞİNİM,  KAİNAT KİTABININ  GİRİŞİNDEKİ,  “BAŞLANGIÇTA SÖZ VARDI.”  BAŞLIK SEBEBİYLEDİR. SÖZ,  SESİN BİÇİMLEŞMİŞ HALİDİR. BİÇİMSİZ SÖZ OLMAZ; OLURSA O SÖZ’E   ERMEMİŞ SES DENİR.  SES, SÖZE ULAŞINCA ERMİŞ OLUR, SESİN BİLGESİ SÖZDÜR. SÖZ, ANLAM TAŞIR, ANLAMLA BEDEN BULUR. ANLAMI KAYBOLDUĞUNDA  SÖZ  GÖÇER. HER SÖZÜN AYRI BENLİĞİ, KİMLİĞİ, ELVERİŞİ VARDIR.

SÖZ, KELİMELERİN  “BEDEN” LENMEK  İÇİN YOLA KOYDUĞU ORGANIDIR. SESİN HÜCRESEL HALE GELİŞİ,   BİR ARAYA GELEN HARFLER DİZGESİNİN SONUCU OLUŞAN SÖZ; ANLAMA BÜRÜNEN,  BÜTÜNE BAĞLI KARARLI-FONKSİYONLAŞMA.

SÖZ,  DİĞER SÖZLERLE BİRLEŞİP BEDEN OLMAYA YÖNELİRKEN,  MEDENİYET  İNŞASINA KATKI SAĞLAR.    BEDENLEŞEN SOSYALLEŞİR; GİDEREK , KURUMLAŞIR, MEDENİYETE İŞLERLİK SAĞLAR.  MEDENİYETE DAHİL OLAN SÖZLER ERGİNLEŞİRLER; “MESLEKLERİ”, KİMLİKLERİ, “TERCİHLERİ” OLUR. SÖZLERİN MEDENİYETE DAHİL OLMASI BİNBİR AŞAMA, DENEYİM, “SINAV”, BAŞARIDAN GEÇEREK  KAZANILIR. NEREDEYSE,  MEDENİYETİ SÖZLER YÜKLENİR, TAŞIR,TEMSİL EDER.

SESLERİN, DOĞADAN İNSANA, İNSANDAN DOĞAYA YANSIMASI, YANKIMASI YARARLI ETKİ OLUŞTURMAYA, KAVRAMLAŞTIRMAYA YÖNELİK EVRİM; DOĞA, İNSAN ETKİLEŞİMİNDEN; KARŞILIKLI  DOĞA TOPLUM, DOĞA MEDENİYET ETKİLEŞİMLERİNE YÜKSELİR.

YANSIMA,

SÖZÜN KARŞILIKLI  DOĞA, İNSAN ARASINDA YANSIMASI;  IŞIK YANSIMASI GİBİ  YANSITANIN  DOKUSUNA BAĞLI OLARAK ETKİ OLUŞTURUR. YANSITANIN PÜRÜSÜZ OLMASI YANSI ETKİSİNİ ARTIRIR.

PÜRÜZ, TAMAMLANMAMIŞ SÜRECİ TEMSİL EDER.  PÜRÜZLERİN GİDERİLMESİ YERLEŞİKLİK, DÜZLEM, BİÇİM, ANLAM OLARAK BELİRİR.

İKİNCİ OLARAK PÜRÜZ; YANSIYANIN/ YANSININ, SÖZÜN DÜŞTÜĞÜ, DUYULDUĞUNDA BIRAKTIĞI, ETKİLEDİĞİ İZİN ETKİSİYLE İLGİLİDİR.  ANLAŞILMAZ, ETKİSİZ, İŞLEVSİZ  YANSI; PÜRÜZLÜ, ECNEBİ, YABANCI  OLARAK TANIMLANIR.

ÜÇÜNCÜ OLARAK PÜRÜZ; “CEHALETİ”, DİRENMEYİ, UYUMSUZLUĞU TEMSİL EDER. KARŞILIKTA, MUHATAPLIKTA, YARAR SAĞLAMAKTA, PAYLAŞMADA, ELVERMEDE;   EŞ-DAĞILIMSIZ, HETOROJEN HER YANSI KENDİ “İŞLERLİĞİNDE” PÜRÜZ DÜR.

SON OLARAK (*) PÜRÜZ, ÖNCEKİ BOZULMUŞ ÖNCEKİ DÜZENİ TEMSİL EDER. ESKİ-YENİ  ARA SÜRECİNDE, PÜRÜZÜN ÖNCEKİ HALİN  ÜSTTE KALAN, , BATMAYAN, TUTUNAN ADACIKLARINI ANLATIR.

YANKIMA,

YANKI; SES DALGALARININ ENGELE,HEDEFE ÇARPIP GERİ DÖNÜŞÜ; İKİNCİ SES; MİNİMAL DÜŞÜMLÜ GERİ DÖNÜŞ. “KENDİM ETTİM, KENDİM BULDUM.” BARDAĞIN DOLU  TARAFINI DEĞERLİ KILMA;  İKTİSAT; AK AKÇE…; TASARRUF;  ZORLAMALI, KOŞULLU TASARRUF; İLERLEMENİN DURDUĞU ZAMANLAR; “KAPIŞMA” DÖNEMLERİ UFUKTA; UZLAŞMA, PAYLAŞMA, BARIŞ FIRSATI. DİLDE ÇEVİRİ; ORTAK DÜNYA DİLİ ÖYKÜNMESİ, ESPERANTO HAYALİ...PEK ÇOK ANLAMLAR, BENZEŞİMLER  SÖYLENEBİLİR.

YANKIMA, BİLİNÇLİ MUHATAP İHTİYACIDIR; BELKİ VARDIR, FAKAT  ELVERİCİ DEĞİLDİR, OLASI SIKINTILARI SEBEBİYLE  RİSKLİDİR. SESSİZ VADİLERDE MUHATAPSIZ HAYKIRIP RAHATLAMA ARAR.BU İTKİ,İHTİYAÇ  DİNMEZ, TAKIŞMAZ; DAR ASANSÖRLERDE PATLAYACAKÇASINA SIKIŞIR. SIKIŞTIRILMIŞ  METROPOLLERDE,  MİLYONLARCA TANIMADIĞIN BENZERLERİNDEN AYRI OLDUĞUNU BİLİP,  GÖRÜNTÜ YANKISINDA  KALMAK. BUADA DİKKKAT EDİLMESİ GEREKEN NOKA “TANIŞMAMAK”.

MODERN DENİLEN ZAMANLARDA İNSANLARIN BUNCA  İÇİNDE, BİRBİRİNİ TANIMAMASI, SES’İN SÖZ’E ULAŞAMAMASI,   SÖZÜN ANLAŞILMAMASI YARARLI ETKİ OLUŞTURMAYAN YANKI(LAMA)DIR.  YANKILAMANIN SÜRGİT TEKRARI KAPALI GİDEREK SÖNÜMLENEN KISITLIKTIR. TERSİ DURUM, YANKININ MENZİLE HER ULAŞIMINDA MENZİLDEN  KATKI, YORUM ALARAK DÖNÜŞÜ, YARARLI ETKİ OLUŞTURUR.  BÖYLELİKLE  SÖZLER,  KELİMELEŞMEK ÜZERE EKLEM, TEN BULUR.

Özer Ataç

(*) 1 NCİ DEMEDİK; İKİNCİ, ÜÇÜNCÜ DEDİK; DÖRDÜNCÜ DEMEDİK. ÇÜNKÜ KONU,  SÖZ OLDUĞU İÇİN RAKAMLARI SÖZ’ÜN ÖNÜNE ÇIKARMAYIP, SÖZ’E  ANLAMDA  BÜTÜNLÜĞE KATKI İÇİN SADIK KALDIK.